U toku je pet sudskih procesa, sedam optuženih nalazi se u bjekstvu, a jedna optužnica na Sudu BiH čeka na potvrđivanje
Piše: Izet PERVIZ
Za genocid u Srebrenici do sada je, kako smo već pisali, izrečeno 925 godina zatvora. Njima je obuhvaćeno 49 osoba, bivših pripadnika VRS-a, MUP-a RS-a ili “Škorpiona”, specijalne jedinice Službe javne bezbednosti Srbije.
Za genocid se sudilo na pet sudova. Pred Haškim tribunalom osuđeno je sedamnaest osoba, pred Sudom BiH 25, Viši sud u Beogradu osudio je pet lica, a županijski sudovi u Osijeku i Zagrebu izrekli su po jednu kaznu od po petnaest godina zatvora, ali tu se sudska potraga za izvršiocima najstrašnijih zločina kojima je čovječanstvo svjedočilo ne završava.
Za učešće i pomaganje izvršenja genocida trenutno je aktuelno jedanaest optužnica, na kojima se nalazi 25 bivših pripadnika VRS-a. U toku je pet sudskih procesa, četiri pred Sudom BiH i jedan na Višem sudu u Beogradu. Sedam optuženih nalazi se u bijegu, a jedna optužnica na Sudu BiH čeka na potvrđivanje.
SUĐENJA I BJEGUNCI
Pred Višim sudom u Beogradu napokon je, nakon niza opstrukcija, 12. decembra 2018. godine počelo suđenje u slučaju poznatom kao “Kravica”. Na optuženičku klupu posjednuto je osam bivših pripadnika Centra za obuku “Jahorina” Specijalne brigade MUP-a RS-a: Nedeljko Milidragović, Aleksa Golijanin, Milivoj Batinica, Aleksandar Dačević, Boro Miletić, Jovan Petrović, Dragomir Parović i Vidosav Vasić. Optužnica preuzeta od Tužilaštva BiH tereti ih za učešće u masovnom pokolju Srebreničana u hangaru “Kravica”. U dva dana, 13. i 14. jula 1995. godine, u hangaru ili pored njega ubijeno je 1.313 zarobljenika.
Nedeljko Milidragović bio je komandir II voda I čete Centra za obuku “Jahorina”, a Aleksa Golijanin zamjenik komandira III voda I čete. Milivoje Batinica, Aleksandar Dačević, Boro Miletić, Jovan Petrović i Dragomir Parović bili su pripadnici II voda I čete, kojim je komandirao Milidragović, dok je Vidosav Vasović bio pripadnik I voda I čete. Nedeljko Milidragović, zvani Kasapin, u ratu je imao nadimke Pajo ili Lego, svima je naređivao da vrše ubistva, a i sam je ubijao. Rođen je na Sokocu, gdje je radio kao mesar, a kasnije kao policajac. Poslije rata je parama opljačkanim od Srebreničana otvorio mesnicu u Beogradu.
Pred Sudom BiH suđenje Miodragu Josipoviću, Branimiru Tešiću, Dragomiru Vasiću, Danilu Zoljiću i Radomiru Pantiću već je ušlo duboko u petu godinu. Glavni pretres u ovom predmetu otvoren je 2. aprila 2015. godine, a suđenje se nalazi u fazi izvođenja svjedoka odbrane. U optužnici se navodi da su Miodrag Josipović, u svojstvu načelnika Centra javne bezbjednosti Bratunac i člana Štaba policijskih snaga CJB Zvornik, te Branimir Tešić, u svojstvu zamjenika komandira Stanice policije Bratunac, od 12. do 19. jula 1995. godine pomogli i podržavali djelomično istrebljenje grupe Bošnjaka Srebrenice.
U februaru 2015. godine Sud je donio odluku o spajanju predmeta “Dragomir Vasić i drugi” s predmetom “Miodrag Josipović i drugi”. Optužnica tereti Dragomira Vasića, kao komandanta Štaba policijskih snaga Zvornik i načelnika CJB Zvornik, Danila Zoljića, kao komandanta Posebnih jedinica policije CJB Zvornik, i Radomira Pantića, kao komandira I čete Posebnih jedinica policije CJB Zvornik, da su, djelujući individualno i u dogovoru s drugim članovima udruženog zločinačkog poduhvata, od 6. jula do 1. novembra 1995. godine pomagali u prisilnom preseljenju stanovništva, nanošenju teških tjelesnih i psihičkih povreda, odvajanju dječaka i muškaraca od njihovih porodica, zarobljavanju i pogubljenju muškaraca i dječaka na širem području općina Bratunac, Zvornik i Srebrenica.
Suđenje Srećku Aćimoviću pred Sudom BiH traje punih četiri godine. Optužen je za genocid. U optužnici piše da je, kao komandant Drugog bataljona Zvorničke brigade VRS-a, u julu 1995. godine, postupajući po naredbi komande Zvorničke brigade i Glavnog štaba VRS-a, naredio da se zarobljeni Srebreničani iz škole u Roćeviću, s povezima na očima i zavezanih ruku, odvedu na lokaciju koju je sam izabrao – šljunkaru na obali Drine u Kozluku, gdje su strijeljani.
Za učešće u genocidu na Sudu BiH sudi se i Mili Kosoriću i Momčilu Tešiću. Optužnica podignuta 28. decembra 2017. godine tereti ih da su, Mile Kosorić kao komandant Vlaseničke brigade Drinskog korpusa VRS-a, a Momčilo Tešić zvani Crnac kao pripadnik Vojne policije Vlaseničke brigade, učestvovali u genocidu tako da su u julu 1995. godine u mjestu Luke kod Vlasenice formirali punkt na kojem su zaustavili konvoj u kojem su prevoženi civili iz Potočara, te su ih opljačkali, razdvajali muškarce od djevojaka, djevojke su silovali, a muškarce zatvorili u školu, a onda ih odveli na lokalitet Mršića i Jarovlja, gdje su ubijani. Na lokalitetu Mršića nakon rata pronađena je masovna grobnica. Ovdje je ubijeno približno trideset ljudi. Suđenje je počelo 12. juna 2018. godine.
Mila Kosorića i Momčila Tešića SIPA je uhapsila 20. decembra 2017. godine. S njima je uhapšen i Rade Garić, nekadašnji komandir Interventnog voda Vlaseničke brigade VRS-a. Pored sumnje da je 1995. godine učestvovao u ubistvu trideset ljudi iz Srebrenice u Mršićima i Jarovlju, Garić se sumnjiči i za zločine od 1992. do 1995. godine u Vlasenici počinjene nad civilima i ratnim zarobljenicima, za mučenje, zlostavljanje, silovanja i ubistva, tako da je postupak protiv njega odvojen, a suđenje je počelo 11. oktobra 2018.
Na optužnici s Kosorićem, Tešićem i Garićem bili su i pripadnici Vojne policije Vlaseničke brigade Borislav Stojišić zvani Boro i Rajko Drakulić, ali je postupak protiv njih razdvojen zbog nedostupnosti.
Nedostupni su i Radoslav Janković, nekadašnji obavještajni oficir u Odjeljenju za obavještajno‑bezbjednosne poslove u Glavnom štabu VRS-a, i Svetozar Kosorić, načelnik odjeljenja za obavještajne poslove i jedan od članova Štaba Drinskog korpusa VRS-a. Optužnica protiv prvog potvrđena je pred Sudom BiH 14. januara 2016. godine, a protiv drugog 20. decembra iste godine. U objema stoji da su svojim djelima pomagali učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, znajući da im je namjera bila djelomično istrijebiti grupu bošnjačkog naroda ubijanjem, prisilnim premještanjem i nanošenjem fizičkih i psihičkih povreda.
U bijegu je i Tomislav Kovač. Optužnica potvrđena na Sudu BiH 18. januara 2018. godine tereti ga da je, kao zapovjednik Štaba policijskih snaga i zamjenik ministra i ministar unutrašnjih poslova RS-a, komandirao i držao pod nadzorom sve policijske snage koje su sudjelovale u genocidu u Srebrenici. Policijske jedinice pod Kovačevom kontrolom sudjelovale su u zarobljavanju muškaraca i dječaka, njihovom prisilnom zatočenju, transportu i masovnom pogubljenju na više lokacije, uključujući skladište ZZ “Kravica”, Cerska, Dom kulture u Pilici, ekonomija Branjevo, lokacije u Sandićima i Konjević-Polju. Živi u Srbiji. Svjedočio je u predmetu “Kravica” 12. juna 2019. godine.
Sud BiH traži i Milisava Gavrića. Optužnica protiv njega potvrđena je u junu 2008. godine. Tereti ga da je, kao pripadnik Policijske stanice Bratunac, u svojstvu zamjenika komandira PS Srebrenica, od 10. do 19. jula 1995. godine učestvovao u sistematskom hapšenju i ubistvima Bošnjaka. “Bio je 12. i 13. jula u Potočarima, gdje se sklonilo oko 40.000 civila, i pomagao u transportu nekoliko hiljada žena, djece i staraca na teritoriju pod kontrolom ARBiH. Učestvovao je i u izdvajanju civila kojima se gubi svaki trag. U Srebrenici je prisustvovao nestanku jednog civila koji je s grupom od šesnaest civila zarobljen u kući drugog civila. Istog dana je u krugu fabrike akumulatora izdvojio jednog civila kojem se gubi svaki trag sve do 2003, kada je ekshumiran iz masovne grobnice ‘Zeleni Jadar 5’. Dana 12. juna, skupa s još nekoliko srpskih vojnika, u popodnevnim satima ušao je u prostor Cinkare u Potočarima i u dva navrata izveo grupu od po pet do deset civila kojima se gubi svaki trag.”
Posljednjeg dana protekle godine Tužilaštvo BiH podiglo je optužnicu protiv Milomira Savčića, predsjednika Boračke organizacije RS-a. Optužnica ga tereti da je kao komandant 65. zaštitnog motorizovanog puka Glavnog štaba VRS-a, u čijem je sastavu bio i bataljon Vojne policije, pomagao u genocidu. “Od 11. do 15. jula 1995. na području Nove Kasabe svjesno je pružio pomoć ostalim članovima udruženog zločinačkog poduhvata generalu Ratku Mladiću, komandantu GŠ VRS-a, pukovniku Ljubiši Beari, načelniku za bezbjednost GŠ VRS-a, i zapovjednicima Drinskog korpusa i Zvorničke brigade, kao i jedinicama policije da zarobe i po kratkom postupku pogube i pokopaju vojno sposobne muškarce Bošnjake iz srebreničke enklave i na taj način ih unište kao etničku grupu na određenom prostoru”, piše u saopćenju Tužilaštva BiH. Tereti se da je planirao, komandirao i nadzirao aktivnosti pripadnika 65. ZMTP VRS-a i Bataljona Vojne policije prilikom zarobljavanja i zatočenja više stotina muškaraca bošnjačke nacionalnosti na više lokacija na području Nove Kasabe, te njihovom nezakonitom zatočenju, mučenju i pogubljenju.
OSLOBOĐENI OPTUŽBI
Optužbe za učešće i pomaganje u genocidu oslobođeno je jedanaest optuženih na sudovima u Bosni i Hercegovini i Srbiji. Tu listu otvara komandant II odreda Specijalne policije Šekovići Miloš Stupar. On je pred Sudom BiH oslobođen optužbe da je bio prisutan kada su pripadnici II odreda ubijali u Kravici. Oslobođeni su i pripadnici II odreda Miladin Stevanović, Zoran Tomić, Velibor Maksimović, Dragiša Živanović i Milovan Matić.
Optužbe za pomaganje u genocidu pred Sudom BiH oslobođen je i Goran Sarić, komandant Specijalne Brigade MUP-a RS-a i član komandnog štaba policijskih snaga RS-a. Bio je optužen da je u julu 1995. godine vršio punu kontrolu nad svojim zamjenikom Ljubišom Borovčaninom, koji je pred Haškim tribunalom osuđen na sedamnaest godina. Pred istim sudom Goran Sarić oslobođen je i optužbe za zločine u Sarajevu, odnosno da je, kao načelnik novoformirane SJB za područje Srpske opštine Centar, koja je bila smještena u Psihijatrijskoj bolnici Jagomir, zajedno s pripadnicima Koševske brigade VRS-a i paravojnim formacijama izvršio progon nesrpskog stanovništva u junu i julu 1992. godine.
Sud BiH oslobodio je komandire Centra za obuku “Jahorina” Specijalne brigade policije MUP-a RS-a, i to komandira II čete Neđu Ikonića, komandira II voda I čete Gorana Markovića, a Okružni sud u Bijeljini komandira II voda Dejana Radojkovića. Pred Sudom BiH oslobođeni su i policajci Centra Dragan Nešković i Zoran Ilić.
Pred Sudom BiH oslobođen je i Momir Pelemiš, zamjenik komandanta 1. bataljona Zvorničke brigade, te Marko Milošević, zamjenik komandanta 6. bataljona Zvorničke brigade, kao i vojni policajci iz Bratunačke brigade Zdravko Božić, Željko Zarić i Zoran Živanović. Na istom sudu oslobođen je Aleksandar Cvetković, pripadnik 10. diverzantskog odreda Glavnog štaba VRS-a.
Milan Bogdanović, komandir Policijske stanice Skelani i komandir 6. čete posebnih jedinica policije Centra javne bezbjednosti Zvornik, umro je nakon što ga je Sud BiH prvostepenom presudom oslobodio te je postupak protiv njega obustavljen.
Pred Višim sudom u Beogradu oslobođen je Aleksandar Vukov, pripadnik “Škorpiona”. Sudsko vijeće zaključilo je da nije učestvovao u ubistvu šesterice civila iz Srebrenice na Godinjskim Barama pored Trnova.
(Stav.ba)
